Terugblik VIO dag 2022 “Duurzame wegen van de toekomst”
Op 16 november hielden wij onze jaarlijkse VIO-dag, waar meer dan 130 betrokken professionals bij het infra ontwerp uit de hele keten elkaar weer hebben ontmoet en kennis hebben gedeeld. Dit jaar rond het thema 'Duurzame wegen van de toekomst'.
De dag werd geopend door Maurits Groen, die ons aan de hand van het boek 'Drawdown' meenam in de urgentie voor duurzame wegen van de toekomst. Ludo Hennissen vertaalde die urgentie voor ons naar de doelen en ambities van Rijkswaterstaat op weg naar duurzame wegen van de toekomst.
De ochtend werd afgesloten met een tweetal pitches voor de VIO-afstudeerprijs.
In de middag was er een uitgebreid parallelprogramma op Circulair ontwerp, klimaatrobuust ontwerp en natuurinclusief ontwerp. Met veel kennis én praktijkvoorbeelden bij Rijk, provincies, gemeenten, aannemers en adviesbureaus.
Parallelsessie: Circulair ontwerp
Anneke van Leeuwen (Rijkswaterstaat) gaf een presentatie over de doelstelling van Rijkswaterstaat om in 2030 circulariteit te werken op haar projecten. Anneke ging daarbij in op de circulaire ontwerpprincipes, onderverdeeld in preventie, waardebehoud en waardecreatie.
Martijn Weening (Provincie Noord-Holland) nam de deelnemers mee in wat de provincie nu al doet in haar contracten. Martijn ging in op het MKI model dat de provincie heeft gemaakt van hun volledige areaal. Dit model ondersteunt bij de analyse en te maken keuzes in komende circulaire projecten. Martijn geeft daarbij aan dat de monitoring leidt tot focus op de doelstellingen van de provincie voor 2030.
Otto Scheepers (Witteveen+Bos) presenteerde de circulaire ontwerpkeuzes en lessen uit de planstudie van Innova58. Een van de lessen is om het circulair ontwerp te verankeren in het reguliere ontwerpproces. Daarnaast is het belangrijk om in de planstudie extra ruimte te reserveren in de grenzen en maatregelvlakken, zodat de markt voldoende vrijheid heeft voor innovaties in de nadere uitwerking.
Jack Tijssen (Gebr. Van Kessel) nam de deelnemers vervolgens mee in de uitvoering van het project innovatiestrook Klooster A58. Er werd ingegaan op de uitdaging die komen kijken bij het zero emissie uitvoeren. Tevens werden de toegepaste circulaire innovaties toegelicht. De nadruk lag op de samenwerking en de opgave de ontwikkelingen te versnellen.
Parallelsessie: Natuurinclusief ontwerp
Albert Vliegenthart (Vlinderstichting) trapte de middag af met een introductie over Natuurinclusief ontwerpen, wat is dat nou eigenlijk? Er zijn vele websites waar je iets terug vindt over Natuurinclusief bouwen (tip: BouwNatuurInclusief.nl). Maar het is wel belangrijk om de juiste kennis aan tafel te hebben, anders zijn snel verkeerde keuzes gemaakt. Denk hierbij aan de plaag van de eikenprocessierups. In dit kader ging Albert ook nog in op de waarde van natuur, natuurlijk kapitaal. Met natuur kun je waarde creëren voor infra en gebouwen. Uiteraard ook hier weer belangrijk de juiste maatregelen op de juiste plek te nemen.
Na Albert, vertelden Dirk van Hout en Jan van den Brink (beiden Aveco de Bondt) over de handreiking klimaatadaptieve en natuurinclusieve wegen. De handreiking geeft verschillende voorbeelden over hoe je rekening kunt houden met een toekomstbestendige inrichting. Aan bod komen maatregelen tegen verhitting, wateroverlast en droogte (klimaatadaptatie), maar ook ecologische verbinding, voedselaanbod en nestelplekken voor biodiversiteit. In de handreiking is een tabel opgenomen die voorbeelden van maatregelen geeft en waar ze invloed op hebben.
Na een korte pauze was het woord aan Erik van Ooyen (provincie Zuid-Holland). Hij vertelde over de aanpak van de provincie Zuid Holland om haar infrastructuur natuurinclusiever te maken. De ambities van de provincie zijn om een toekomstbestendige infrastructuur te maken die biodivers is en “weer”krachtig. De provinciale infrastructuur speelt hierin een belangrijke rol als ecologische corridor. De provincie maakt hierbij gebruik van de aanpak duurzame GWW en meer specifiek van ambitieweb, om haar duurzaamheidsambities in te vullen. Verder is het belangrijk dat de provincie haar duurzaamheidsambities heeft door vertaald in haar inkoop beleid en hiermee gebruik maakt van kennis in de markt en innovaties stimuleert. De eerste resultaten heeft de provincie hiermee bereikt, onder andere door ecologisch bermbeheer toe te passen.
Tot slot was het woord aan Victor Loehr (RWS) en Jasper Hooymans (Dura Vermeer), zij vertelden over het project ViA15 en de natuurinclusieve maatregelen die daar worden genomen. Victor is vanuit RWS betrokken geweest bij de contractvorming. Natuur was in eerste instantie geen standaard EMVI-onderdeel van het contract. Echter doordat de stakeholders, provincie en gemeenten, verdergaande ambities hadden, is RWS overgegaan tot het opnemen van vier kansrijke duurzaamheidsambities waaronder ecologie en biodiversiteit. Tijdens de tender en na gunning is Jasper, als ecoloog vanuit de combinatie, aan de slag gegaan om met een systeemanalyse tot concrete maatregelen te komen. Dit resulteert uiteindelijk in een breed scala aan natuurinclusieve maatregelen waarmee de doortrekking van de A15 toekomstbestendig wordt gemaakt.
Parallelsessie: Klimaatrobuust ontwerp
Arjan Wielinga (RHDHV) nam de groep mee in het grotere plaatje van klimaatrobuust ontwerpen. Hij leerde ons dat er 45 werkregio’s waarbij voor elke regio een stresstest is uitgevoerd. Deze stresstesten geven voor hun regio aan wat de klimaat-opgave is. Voor jouw project kun je bij de betreffende werkregio deze stresstesten opvragen, zodat jij weet welke opgave er voor klimaatrobuust ontwerpen ligt.
Luuk Postmes (gemeente Eindhoven) liet zien welke ontwikkelingen de gemeente Eindhoven heeft doorgevoerd om de stad klimaatrobuuster te maken. Hierbij is gezocht naar ruimte voor groen en blauw, op basis van openbare date van bodemopbouw, grondlagen en maaiveldhoogtes. Omdat de ruimte schaars is, worden ook particulieren uitgedaagd om in hun verbouwplannen meer ruimte voor groen en blauw mee te nemen in (ver)bouwplannen.
Sigrid Broeze (provincie Gelderland) toonde oplossingen waarin meer ruimte voor groen werd gemaakt in projecten. Door flauwere bermen/taluds toe te passen en minder diepe watergangen probeert de provincie droogte en hitte tegen te gaan. Hier leerden we dat het inpassen van meer groen (en bomen) betekent dat we het gesprek met elkaar moeten aangaan om samen een afweging te maken in de uitgangspunten voor leefbaarheid en veiligheid.
Suzanne Bontemps (Heijmans) werkt al sinds 2015 aan de ontwikkeling van bedrijventerrein Klavertje 4 Venlo. Zo is er in de loop de jaren steeds meer ruimte gezocht voor groen en blauw en recreatieve mogelijkheden binnen het bedrijventerrein. Zo was ‘hittestress’ in 2015 nog een onbekend fenomeen, terwijl dat tegenwoordig een belangrijk ontwerpuitgangspunt is voor de inrichting van de kavels. Robuust ontwerpen vraagt ook om ruimtereservering om op toekomstige ontwikkelingen te kunnen anticiperen.
De middag werd afgesloten met een terugblik op de parallelsessies en de uitreiking van de VIO-afstudeerprijs. Kaj Schouten won de prijs voor zijn afstudeeronderzoek “Buitenbermbeveiliging regionale stroomwegen RWS”.
Alle foto’s en inhoudelijke presentaties zijn beschikbaar op de VIO-website voor leden en deelnemers.
